Rot ve Balans Ayarı Nedir, Ne İşe Yarar?
Rot ve Balans Ayarı Nedir, Ne İşe Yarar?
Bu yazımızda sıklıkla duyduğumuz rot ve balans ayarlarının ne olduklarını açıklamaya çalışacağız. Öncelikle bu kavramların anlamlarına bakalım. Rot ayarı, araç direksiyonu herhangi bir yöne çevrildiğinde tekerleklerin de aynı yöne bakıyor olmasını sağlayan ayardır. Dolayısıyla araç ta direksiyonun çevrildiği doğrultuda hareket eder. Balans ise araç tekerleklerinin aralarındaki açı ve doğrultuların birbirine eşit olması durumudur.
Rot-balans ayarının bozuk olduğu; aracın yolda giderken fazla titremesinden veya aracın sağa sola çekmesinden anlaşılabilir. Araç sürücüsü kendisini güvende hissetmez. Uzmanlar her 5 bin ila 10000 km’de bir rot-balans ayarının kontrol edilmesi gerektiğini söylemektedirler. Eğer bir araç özellikle de çukurlu yollardan geçmişse rot-balans ayarının kontrol edilmesinde fayda vardır.
Şimdi de sırasıyla rot ve balans nasıl ayarlanır buna bakalım.
Rot Ayarı Nedir, Nasıl Yapılır?
Rot ayarının, tekerlekler arasındaki açının ve uzaklıkların birbirine eşit olması olduğunu söylemiştik. Bu durumda rot ayarı düzgün olan bir otomobilde tekerlekler arasında açı ve uzaklık farkı bulunmaz.
Eğer araçta rot ayarı bozukluğu varsa bu durumda araç yolda giderken sağa sola çekebilir ve hatta ileri derecede rot ayarı bozulmuş olan araçlar savrulabilirler de. Ayrıca rot ayarı bozuk olan araçların tekerlek dişlileri sıyrılır ve tekerlek çok daha çabuk eskir. Dönüş esnasında tekerleklerden ses gelmeye başlar. Direksiyonun doğrultusu ile tekerleklerin doğrultusu arasında fark bulunması da rot ayarının bozukluğunun sonucudur.
Rot ayarı yapılmadan önce araç rot ayarının yapılacağı istasyona yerleştirilir. İşi uzmanları tarafından her ihtimal düşünülerek araçtaki sıkıntının rot ayarından mı yoksa başka bir sebeple mi olduğu araştırılır. Rot ayarındaki bozukluk anlaşıldıktan sonra çeşitli sensörlerle araç tekerlekleri istasyonun yakınında rot ayarı programlarının bulunduğu bilgisayarlara bağlanır. Bu bilgisayarlar rot ayarının bozukluğunun derecesini bildirirler. Sonrasında ise rot ayarı yapılmaya başlanır ve her iki tekerlek te birbirine paralel olduğunda rot ayarı tamamlanmış demektir.
Balans Ayarı Nasıl Yapılır?
Balans kelimesi İngilizce’de denge anlamına gelir. Araçlardaki balans ayarı ise araç tekerleklerine eşit miktarda ağırlığın gitmesi demektir. Eğer araçta balans ayarı bozukluğu varsa bu durumda araç titremeye başlar. Özellikle de yüksek hızlara çıkıldığında bu titreme daha da belli olur. Bu titreme; eğer balans ayarı bozukluğu ön tekerleklerdeyse daha çok aracın ön kısmında, eğer balans ayarı bozukluğu arka tekerleklerdeyse daha çok aracın arka kısmında görülür.
Balans ayarının yapılması için öncelikle aracın bütün tekerlekleri sökülür ve balans ayarının yapılacağı yerlere bu tekerlekler yerleştirilir. Ardından mutlaka jantların ve lastik basıncının normal olup olmadığına bakılır. Eğer herhangi bir bozukluk varsa önce bu hasarlar giderilir. Ardından bu cihazlarda tekerlekler döndürülür. Tekerlekler dönerken cihazın bağlı bulunduğu bilgisayar balans ayarının bozukluğunun derecesini bildirir. Ustalar da tekerleklerin gerekli yerlerine uygun ağırlıklar koyarak balans ayarını tamamlarlar. Bu tür balans ayarına dinamik balans ayarı denir.